Χαρά Κεφαλίδου : “Καμία ανοχή στην εμπορία και εκμετάλλευση ανθρώπων”
Ομιλία στη συνεδρίαση της Επιτροπής Πολιτιστικών, Μορφωτικών και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κ.Σ. ΟΣΕΠ

Από τη χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής Πολιτιστικών, Μορφωτικών και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κ.Σ. ΟΣΕΠ (Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Εύξεινου Πόντου) με θέμα συζήτησης : «Ο ρόλος των Κοινοβουλίων στην Πρόληψη της Εμπορίας Ανθρώπων – Κοινωνικές Πτυχές».

«Η εμπορία ανθρώπων (Human trafficking) είναι η χειρότερη περίπτωση οργανωμένου εγκλήματος, βάναυση προσβολή της ανθρώπινης αξίας και υπόστασης που δεν έχει ηλικία, φύλο ή χρώμα.
Τα θύματα είναι δίπλα μας.
Η Ελλάδα, ως μια από τις κύριες χώρες εισόδου για μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές που αυξάνονται ραγδαία και φθάνουν στην Ευρώπη, αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και ακόμη περισσότερους ευάλωτους ανθρώπους, (πχ. μετανάστες χωρίς έγγραφα, ασυνόδευτα παιδιά).
Αυτή τη μάστιγα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε εμπράκτως χωρίς καμία ανοχή στην εμπορία και εκμετάλλευση. Κανείς δεν είναι αναλώσιμος!».

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία: 

Η διεθνής κοινότητα, σε στενή συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών από τα τέλη της δεκαετίας του ‘ 90 ενέταξε την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στις προτεραιότητες των διεθνών, ευρωπαϊκών και διακυβερνητικών οργανισμών.

Βασικό εργαλείο τους το διεθνές δίκαιο που οδήγησε βήμα-βήμα σε μία ολοκληρωμένη και συνεκτική πολιτική κατά της σύγχρονης αυτής μορφής δουλείας, στην πιο απάνθρωπη μορφή της.
Είναι η χειρότερη περίπτωση οργανωμένου εγκλήματος, βάναυση προσβολή της ανθρώπινης αξίας και υπόστασης που δεν έχει ηλικία, φύλο ή χρώμα.
Τα θύματα είναι δίπλα μας. Τα συναντάμε στους δρόμους, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα νοσοκομεία, τα χωράφια, τις αλυσίδες παραγωγής.
Η Ελλάδα, ως μια από τις κύριες χώρες εισόδου για μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές που αυξάνονται ραγδαία και φθάνουν στην Ευρώπη, αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και ακόμη περισσότερους ευάλωτους ανθρώπους, (πχ. μετανάστες χωρίς έγγραφα, ασυνόδευτα παιδιά).
Αυτή τη μάστιγα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε εμπράκτως χωρίς καμία ανοχή στην εμπορία και εκμετάλλευση. Κανείς δεν είναι αναλώσιμος!!!
Το γεγονός πως εκατομμύρια συνάνθρωποί μας πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από άλλους ανθρώπους, απλώς και μόνο επειδή βρέθηκαν σε ευάλωτη θέση, είναι από μόνο του τραγικό. Ακόμη πιο εφιαλτική όμως είναι η αλήθεια των αριθμών.
Κάθε χρόνο περισσότεροι από 27 εκατομμύρια άνθρωποι (άνδρες, γυναίκες, παιδιά) πέφτουν θύματα trafficking σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του ΟΗΕ.
Δυστυχώς είναι μία επιχείρηση υψηλής ζήτησης ένα μαζικό, παγκόσμιας έκτασης έγκλημα, με τζίρο πολλών δις. ευρώ. Τρίτη πιο επικερδής δραστηριότητα μετά το εμπόριο ναρκωτικών και όπλων.
Ενδεικτικά στοιχεία που συνθέτουν αυτή την εικόνα της ντροπής:
• τα μεγάλα θύματα του trafficking είναι οι γυναίκες και τα ανήλικα κορίτσια που αναλογούν πάνω από το 70% των καταγεγραμμένων θυμάτων εμπορίας, ενώ τα παιδιά αποτελούν σχεδόν το ¼ δηλ. 23% των καταγεγραμμένων θυμάτων.
• Τα μισά σχεδόν (44%) από τα διεθνώς καταγεγραμμένα θύματα είναι πολίτες της ΕΕ, με χώρες καταγωγής κυρίως Ρουμανία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Πολωνία και Βουλγαρία. Τα υπόλοιπα θύματα (56%) προέρχονται κυρίως από Νιγηρία, Αλβανία, Βιετνάμ, Κίνα και Ερυθραία.
• Η εμπορία για σεξουαλική εκμετάλλευση παραμένει η πιο διαδεδομένη μορφή (56%) και πλήττει κυρίως τις γυναίκες, σε ποσοστό 95%. Δεύτερη πιο διαδεδομένη μορφή εμπορίας ανθρώπων είναι αυτή που σκοπεύει στην εργασιακή εκμετάλλευση (26%), ενώ, σε ποσοστό 18% έχουν καταγραφεί άλλες μορφές εμπορίας, όπως ο καταναγκαστικός γάμος, η αναγκαστική επαιτεία και η καταναγκαστική εγκληματικότητα.

Από την πολιτική μου διαδρομή και εμπειρία κατανοώ ότι υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση ανάμεσα στο να σχολιάζει κάποιος ως πολίτης όσα συμβαίνουν και στο να αναλαμβάνει την ευθύνη να αλλάξει κάποια από αυτά. Πάρα πολύ μεγάλη απόσταση.
Πρακτικά συνεπάγεται ότι σταματάς να μιλάς και αρχίζεις να πράττεις! Γιατί τα λόγια είναι γοητευτικά και εύηχα και υπάρχει ο κίνδυνος να μείνουν ξοπίσω μας οι στόχοι και να μην εξελιχθούν σε πράξεις.
Νομίζω ότι αυτό δείχνει ποια είναι τα όρια και το πλαίσιο!
Τα συστήματα είναι συνήθως ατελή, οπότε πάντα θα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Έτσι και στο ζήτημα του trafficking:
• Μπορεί να το διαχειριστούμε άσχημα, καλά, καλύτερα.
• Μπορεί να καταφέρουμε να έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον.
Το φαινόμενο όμως αυτό (εμπορία ανθρώπων), ριζώνει στα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα του κόσμου μας και δεν θα εκλείψει όσο υπάρχουν πόλεμοι, διωγμοί, εμφύλιες συρράξεις, φυσικές καταστροφές, κλιματική αλλαγή, προκαταλήψεις, φτώχεια, ανεργία, κοινωνικές ανισότητες, αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών, ασταθείς αποδοχές, και η άνευ προηγουμένου κοινωνικοοικονομική κρίση λόγω πανδημίας.
Το ζήτημα είναι Τι κάνουμε με τα προβλήματα που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της εμπορίας ανθρώπων; Αυτά καλούμαστε να λύσουμε.
Βασική προϋπόθεση η καθολική αναγνώριση και επίγνωση της βαρύτητάς του, ιδίως η συνειδητοποίηση ότι δεν πρόκειται για φαινόμενο μακρινό και εξωτικό, αλλά ότι αγγίζει ανθρώπους δίπλα μας, τους πιο ευάλωτους, πιο αδύναμους και πιο άτυχους από εμάς.
Γυναίκες και μικρά παιδιά, μετανάστες και άποροι γίνονται καθημερινά αντικείμενα διακίνησης, με στόχο τη σεξουαλική εκμετάλλευση, την καταναγκαστική εργασία, την εξώθηση στην παρανομία και κάθε άλλη μορφή εκμετάλλευσης.
Βασικός κανόνας επίσης είναι ότι, οι όποιες γενικεύσεις συσκοτίζουν αντί να φωτίζουν συμπεριφορές και γεγονότα.
Υπάρχουν περιπτώσεις που έχουμε απάνθρωπες συμπεριφορές, άλλες που η αντιμετώπιση δείχνει μεγάλη ευαισθησία και κάποιες που απλώς περισσεύει η αδιαφορία. Η αδιαφορία αυτή, είναι η πιο σκληρή υποκρισία και απαξίωση, όχι μόνο της ζωής αυτών των ανθρώπων, αλλά και της δικής μας ελευθερίας.
Από τη θέση του βουλευτή όλοι λογοδοτούμε. Οι πολίτες διαπιστώνουν λάθη και σωστά και οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη την κριτική τους:
• να αλλάξουμε όσα αλλάζουν,
• να διορθώσουμε τα λάθη μας και
• να επανακαθορίσουμε τη στρατηγική μας για να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα.
Υπάρχει λοιπόν μια σπουδαία ευκαιρία για τα κοινοβούλια. Να διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη θέσπιση κάθε είδους νομοθετικών μέτρων και πολιτικών που αποσκοπούν στην πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων και στην υπεράσπισης της αξιοπρέπειας της ανθρώπινης ζωής και υπόστασης.
Χρέος κάθε Πολιτείας είναι:
• Να προτείνει μέτρα και οδηγίες, που περιγράφουν τις διεξόδους και τις κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων με τη σύμπραξη ιδιωτικού και δημοσίου τομέα.
• Να παρέχει την δυνατότητα άμεσης πρόσβασης των θυμάτων σε υπηρεσίες ιατρικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και όπου είναι εφικτό εθελούσια επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους με δυνατότητα επανένταξης.
• Να εκσυγχρονίσει τη συλλογή δεδομένων για καλύτερη παρακολούθηση και χάραξη πολιτικής μέσω μηχανισμών προστασίας και αποτροπής από πρακτικές εκμετάλλευσης.
• Να εμπλουτίσει υφιστάμενες πολιτικές με συνέργειες σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης, αυτοδιοίκησης, ιδιωτικής πρωτοβουλίας και κοινωνίας των πολιτών.
• Να διασφαλίσει ότι τα μέτρα ευαισθητοποίησης και κατάρτισης (που είναι μια σημαντική δράση) στοχεύουν και επιτυγχάνουν συγκεκριμένα αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά την πρόληψη.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι σε κάθε κοινωνία σκέφτονται και δρουν διαφορετικά. Χρειάζονται εκπαίδευση, πληροφόρηση, ευκαιρία να ακούσουν και να ακουστούν, να συμμετέχουν, να συν-διαμορφώσουν πολιτικές και δράσεις που τους αφορούν.

Το εθνικό νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις σχετικές διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις και Οδηγίες. Σύμφωνα με την αρχή της παγκόσμιας Δικαιοσύνης, η ελληνική νομοθεσία προβλέπει την εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από τον τόπο τέλεσης της πράξης, ακόμη δηλαδή και αν η πράξη της εμπορίας έλαβε χώρα στην αλλοδαπή.
Η Ελλάδα, με βάση την Οδηγία 2011/36 (Ν. 4198/2013), συνέστησε στο Υπουργείο Εξωτερικών το Γραφείο του Εθνικού Εισηγητή για την καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων. Επίσης, μέσω της εθνικής συντονιστικής της Αρχής για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, η χώρα μας συνεργάζεται με όλα τα ευρωπαϊκά όργανα, τους διεθνείς οργανισμούς και υπηρεσίες που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση του ζητήματος.
Παρόλα αυτά, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Κάθε μέρα κάνουμε ένα βήμα προς τα μπρος, προς το σύστημα που θα έπρεπε να έχει η χώρα μας, αλλά έχουμε ακόμα δρόμο.
Πάντα υπάρχει κάτι να αλλάξεις προς το καλύτερο, ακόμα και στη μεγαλύτερη επιτυχία υπάρχει ο κίνδυνος να ανατραπούν όλα από παράγοντες που δεν επηρεάζουμε, ενώ ακόμα και στη μεγαλύτερη καταστροφή πρέπει να είσαι σε θέση να σώσεις όσους και όσα περισσότερα μπορείς. Τέλος και τέλεια λύση δεν υπάρχει σε αυτήν τη διαδρομή.